Nüfusun artışı ve teknolojinin gelişimi ile birlikte, toplumsal gereksinimlere cevap verme niyetiyle kurulan örgütlerin ve işletmelerin sayısı günden güne artmaktadır. Her şeyin kolay ulaşılabilir olduğu, istenen mal ve gayeye rahatça ulaşılabilen piyasalarda rekabet ortaya çıkmaktadır. Her örgüt temel hedeflerine ulaşabilmesi ve bu süreçteki işlerin idaresi için bir lidere veya yöneticiye ihtiyaç duyar ve örgütün temel bileşenlerinden olan yönetici veya liderde bulunması gereken belli başlı özellikler vardır. Öncelikle yönetim bir işin sevk ve idaresi iken, yönetici işletmenin ekonomik gidişatından etkilenmeksizin, yönetim sorumluluğunu üstüne alan kişidir. Liderlik ise statüye bağlı olmayan ikna eden, harekete geçiren, öncülük eden gibi kişisel bir süreç iken; lider ise bu süreçte etkin eylemleri gerçekleştiren kişidir. Ayrıca lider tanımlarına bakıldığında ise birçok yönetici tanımında olduğu gibi, belirli amaçları gerçekleştirmek üzere bir kimsenin ya da bir grubun faaliyetlerini yönlendirebilme ve bunu planlayan kişi olarak ortaya çıkmaktadır. Liderliğin sözlük anlamı, önder, baş, rehber, öncü, yönlendirici vb. kavramlarla ifade edilmektedir. Kelimenin asıl kökü olan “lead” ise; öncülük yapmak, yol göstermek, gibi anlamlara denk gelmektedir. Yönetim alanında araştırmalar yapan bilim adamlarının en çok araştırma yaptığı konular arasında sayılabilecek olan liderlik, binlerce deneysel çalışmanın ve tanımlamanın konusu olmuş bir kavramdır. Liderlik, grup hedeflerine ulaşmak adına grup çalışmasına etkide bulunan kimse olarak tabımlanabilir. Öte yandan, çalışanların eylemlerine etkide bulunarak onları yönetebilme becerisine sahip olan kişi liderdir. Bununla birlikte, lider ve grup üyeleri arasında karşılıklı bir etkileşim yaratır. Karşısındakini etkileyebilme potansiyeline sahip kişiler lider olarak tanımlanır. Çalışanların uygulamaya dönüşecek hareketlerini etkileyebilecek bir kuvvet mekanizmasıdır. Yöneticinin aksine liderin tanımlanmış bir yetkini yoktur. Veya Yetkisi olduğu halde ardından kimsenin gitmediği yöneticiler olduğu gibi tanımlanmış bir görevi olmadığı halde birçok insanı etkileyip yönlendirebilme becerisi olan kişidir. Bu sebepten ötürü lider çalışanların mevcut ihtiyaçlarına cevap verebilen ve onları ortak hedefte buluşturan biridir. Günümüzde liderlerin temel rolü: bireysel olarak, grup olarak ve örgütsel olarak çalışanların öğrenmelerini kolaylaştıran ve buna yönelik motivasyonlarını arttıran ve onlara yeni perspektifler sunan bir kişidir. Bir başka deyişle, liderlik etmeyi kavramsal açıdan toplumu oluşturan bireyleri belirli amaçlar doğrultusunda bir araya toplayarak onları belirlenen hedeflere yönelten olarak tanımlanabilir. İşletmeler açısından ise çalışanları işletme amaçları çatısında toplayarak, hedefi gerçekleştirmek için onların verimli çalışabilmesine olanak sağlayandır. Çeşitli araştırmalar sonucu liderlik kavramının belirli etmenlerden dolayı kendi içinde ayrıştığını görebilirsiniz. Bunlardan biri Sürdürücümcü liderliktir. Bu liderlik çeşiti bir işi gerçekleştirmek üzere bir gruba liderlik yapan kişi ve grup üyeleri arasındaki işten kaynaklı kurulan ilişki ve liderin göstereceği davranış ile ortaya çıkar. Genellikle gelenekçi bir yapıya sahip olan sürdürümcü olarak adlandırılan liderler, geçmişteki olumlu gelenekleri sürdürerek bunları ileriye taşımayı hedefler. Bir diğer liderlik çeşiti ise Dönüşümcü liderliktir. Daha yüksek seviyede başarı sağlayabilmesi için motive edilmesi gerektiğini savunan, yüzünü geleceğe, yeniliğe ve değişime dönmüş, vizyon sahibi olarak bu vizyonu liderlik modelidir. Dönüşümcü liderler; örgütte çalışan bireylerin enerjilerini, beklentilerini, taleplerini ve hedeflerini grubun amaçları doğrultusunda şekillendirmeye çalışır. İnanç ve eşgüdüm oluşturarak grubun yaşam kalitesini arttıran dönüşümcü liderler, amaçları doğrultusunda bir sinerji yaratır. Onlar sadece araştıran ve sorgulayan kişiler değil; geleneksel bürokraside girişimciliğe ve kendini geliştirmeye uygun ortam yaratan, yüksek enerjiye sahip, bireyin grubun ve toplumun ortak menfaatleri doğrultusunda hareket etmesini sağlamaya çalışır. Diğer bir model ise Serbestlik tanıyan liderlik yani, yönetim yetkisini aktif olarak fazla kullanmayan, astlarını yönlendirmeye çok az başvuran ve sorumluluk almaktan kaçınan liderlerdir. Bu liderlik tipinde astlara örgütün amaçları sunularak kişisel becerileri ile bu amaca varmaya çalışırlar. Grup üyelerinin gelişimi için herhangi bir çaba harcamadığından astlar kendi kendilerini eğitirler. Bu tip bir liderle grup arasında iletişimin sınırlı olduğu durumlar ve idare etme gücüne duyulan gereksinim çok az olması liderlik etme özellikleri tam olmayan idarecilerde çok görülür. Bu tip liderlik liderin hareket alanını yok etmekte, grubu beraberce belirlenmiş hedeflere yöneltmekten yoksun bırakmakta ve bireysel başarı dışında grup başarısının önemli ölçüde azalmasına neden olmaktadır.

• Liderlik tanımı
• Çeşitlendirilmesi
• Liderlik geliştirme trendleri

Bu Senenin Öne Çıkan Liderlik Gelişim Trendleri

Etkili liderlik gelişimine duyulan ihtiyaç her zaman çok önemlidir. İş dünyasında, şirketlerin günlük sıkıntıların üstesinden gelmek ve bir takımı yönetmek için iyi liderlere ihtiyacı vardır. Lider yaratmak, bir yöneticiyi işe almaktan daha fazlasıdır.  Bu, her durumu yönetebilecek, çözümler bulabilecek ve diğerlerini de aynı şekilde motive edecek liderler anlamına gelmektedir. Peki 2023'te iş yaşamını yönetecek 10 liderlik geliştirme trendi nedir? Bunlardan ilki Kolektif liderliktir. Birçok şirket lideri sadece bir birey olarak tanımlar. Kolektif liderlik olarak adlandırılan yeni trend ise bu tutumu tamamen değiştiriyor. Bu tarz bir liderlik, Y kuşağının takım çalışması yapma anlayışının avantajlarından yararlanıyor. Tek bir lider yerine, liderler bir takım olarak birlikte çalışıyor. Bu yaklaşım, daha yenilikçi ve yaratıcı fikirleri doğuruyor. Bununla birlikte, her şeyden sorumlu olmanın ağırlığı altında ezilen bireylerin de rahatlamasını sağlıyor. Bu trendin bir diğer avantajı ise liderin yaklaşımıyla diğer çalışanlara ilham vermesi. Diğer trend İçten gelişim. Bebek Patlaması Kuşağı’ndaki liderlerin emekli olmaya başlamasıyla birlikte, yeni liderlere olan ihtiyaç gün geçtikçe artıyor. Y Kuşağı’nın büyük bölümü liderlik rolünü üstlenmeye kendini henüz hazır hissetmiyor. Bu nedenle, genelde kendi işlerini kurmayı tercih ediyor. Bu da, şirketlerin çalışanları arasından potansiyel liderleri belirlemesi ve şirket içinde liderlik gelişimine yatırım yapması gerektiği olarak öne çıkıyor. Bir şirket halihazırdaki çalışanlarının eğitim ve gelişimine ne kadar yatırım yaparsa, liderleri ayrıldıklarında ya da emekli olduklarında yeni büyük liderler bulmak için de o kadar hazır oluyor. Bugünün liderleri bilgi ve karar verme konularındaki aşırı yükten ötürü problemler yaşıyor. Bir başka deyişle, günlük olarak onlara yüklenen tüm bilginin üstesinden gelebilecek kadar eğitilmediler. Bu sebeple, karar alma, zaman yönetimi ve genel liderlik kabiliyetine dair becerilerin zayıf kalıyor. Bunun çözümü Beyin eğitimi. Yeni ortaya çıkan bu liderlik gelişimi tekniği, liderlere nasıl farklı düşüneceklerini öğretmek için geliştirildi. Bu teknik, liderleri daha üretken hale getirmekle birlikte tükenme eğilimlerini de azaltıyor. Bir başka trend ise Esnek gelişim. Liderler daha fazlasını yapmak, karmaşık konuları halletmek ve temel becerilerin ötesine geçebilmek için çalışıyor. Çözüm ise liderleri normal becerilerine itip daha iyilerini öğrenme konusunda eğitmek için tasarlanmış esnek gelişim. Liderlere durum ya da ortam ne olursa olsun nasıl sürekli olarak nasıl büyüyebilecekleri yönünde eğitilir. Gerçek insan büyümesinde bu trend gün geçtikçe daha da yayılıyor. Bu sebeple, gerçek hayattan senaryolar kullanarak liderlerin rahatlık düzeylerini aşmalarını sağlarken, onları farklı düşünmeleri, daha hızlı harekete geçmeleri ve en karmaşık durumlarda bile en iyi seçeneklerde karar kılmaları konularında eğitiyor. Her geçen gün daha da fazla şirket küresel seviyede çalışanlar ve müşterilerle birlikte çalışıyor. Küresel düşünme liderler için hayatidir. Bu yüzden Küresel liderlik önemli bir trendtir. Bu trend liderleri farklı kültürler ve ülkelerle sorunsuz bir şekilde çalışabilmeleri için eğitiyor. En ufak bir aksilik çalışanlar arasında düşmanlık yaratabilir ya da şirketin müşteri potansiyelini düşürebilir. Dünya çapında faaliyet gösteren şirketlerle birlikte, liderler, hangi bölgeye atanırlarsa atansınlar takımları daha etkili yönetebilmek için kültürel farklılıklara kafa yorar. Yüksek turnover ve çalışan kayıplarının önüne henüz tamamen geçmek mümkün olmayacak gibi görünüyor çünkü esnek çalışma modelleri ve pandemi şartları hala dünyayı etkiliyor. Amaç odaklı liderlik bu kapsamda çok önemlidir. Çalışan tutmada belki de en etkili şey esneklik. Yöneticiler bu konuya önem vermeli. Çalışanlar için liderlerinin samimi bir şekilde onları düşünmesi ve endişelenmesi gerekiyor. 2023 yılında karşılaşılacak bir başka sorun ise yaşanması beklenen yetenekli lider kıtlığı. Özellikle de uzaktan çalışan sayısı artan şirketlerin çalışanların potansiyelini değerlendirmede çok zorlanıyor. Bu yüzden Yeni liderler çıkarmayı bilmek gerekiyor. Bu alanda gelişme kaydetmek için şirketlerin yapması gereken en önemli şey sanal liderlik yeteneklerini hızlı bir şekilde öğrenmek ve geliştirmek. Kapsayıcı liderlik ve geri bildirim gücü bir başka liderlik trendi. Şirketler gelişme aşamasında ve yeteneklerini göstermek isteyen lider adayları ile dolu. Yapılması gereken ise bu yeni nesil liderleri öne çıkarmak. Burada kapsayıcılık devreye giriyor. Lider adaylarının yapıcı geri bildirimlere ihtiyacı var. Yeni çalışma modelleriyle birlikte yönetim bünyesindeki en temel değişikliklerden biri Yetkilendirme ve inisiyatif. Yeni dönemde hiyeraşik düzenler eskisine nazaran zayıflarken uzaktan çalışan çalışanları pek çok konuda yetkilendirmek onay mekanizmalarını azaltarak onlara insiyatif verme popüler bir yönetim şekli haline geldi. Bir diğer trend Kişiselleştirilmiş motivasyon ile ilgili. Çalışma hayatında yaşanan hızlı değişikliklerle kurulan yeni düzende, takım çalışmaları eskisine kıyasla biraz daha arka planda kaldığından, küresel bazda yükselen yeni trend, takım başarısını arttırmak için bireysel başarıyı öne çıkardı. Günümüzde şirketlerde artık y ve z kuşağı, çok daha aktif hale geldi. Yeni kuşağın en çok önem verdiği konu ise iletişim. Lider iletişimi bu konuda önemli bir trend. Yeni jenerasyonlar gelişen teknoloji ile birlikte sosyal medya mecralarında ilham alacakları liderleri yakından izliyor. Liderlerin yaklaşımlarını, hayat görüşlerini ve hayal güçlerini öğrenmek istiyor. O yüzden, yeni dönem liderlik trendlerinden en önemlilerinden biri de bu.